Paraprosdokian jest to figura retoryczna. Polega ona na stworzeniu zdania, które składa się z dwóch części. Pierwsza część jest prosta i przewidywalna. Druga część zdania wywraca przekaz pierwszej część o 180 stopni tworząc w ten sposób humorystyczny efekt. Wielu komików, satyryków, mówców z niej korzysta, chociaż nawet nie wiedzą jak ten mechanizm się nazywa. Niektóre wyrażenia Paraprosdokiana nie tylko zmieniają znaczenie wcześniejszego zdania, ale też nadają całości podwójnego znaczenia..
- Zaskakujące zakończenie zdania, które wywołuje śmiech u widza
- Zaskakujące zakończenie zdania, które sprawi, że widz przemyśli ponownie pierwszą część sentencji.
Geneza słowa Paraprosdokian
Przykłady angielskie
Kolorem czerwonym zaznaczyłem najważniejszy mechanizm tego sformułowania, czyli drugą część, która wywraca pierwsze stwierdzenie.
- "I've had a perfectly wonderful evening, but this wasn't it." —Groucho Marx
- "On the other hand, you have different fingers."—”Steven Wright
- "I sleep eight hours a day and at least ten at night." —Bill Hicks
- "If I am reading this graph correctly --- I'd be very surprised."—Stephen Colbert
- "If I could just say a few words --- I'd be a better public speaker." —Homer Simpson
Przykłady po polsku
- Niektórzy ludzie słyszą głosy, niektórzy widzą niewidzialnych ludzi. Inni nie mają wyobraźni.
- Jeśli ludzie mają uczyć się na błędach to, dlaczego mają więcej niż jedno dziecko?
- Byłem niezdecydowany, a teraz nie jestem pewien.
- Zawsze pożyczaj pieniądze od pesymisty --- On się spodziewa, że ich nie oddasz.
- Głosy w mojej głowie nie są prawdziwe, ale mają dobre pomysły.
Z mojej galerii mów mam też takie frazy.
- Mówią, że życie jest tabliczka czekolady, szkoda, że je wszystkie zjadłem
Paraprosdokian jest najpotężniejszy, gdy jedno słowo zmienia sens całego zdania. Widownia myśli, że skończyłeś swoją myśl, po czym po elemencie pauzy przykuwasz ich do krzeseł nowym słowem.
Element pauzy jest tutaj istotny bez niej możesz spalić cały mechanizm. Ciężko jest stworzyć zdania, których sens zmienia się pod wpływem jednego słowa. Czasami będziesz potrzebował ich więcej, ale im szybciej jesteś w stanie powiedzieć zaskakujący element i im bardziej publiczność myśli, że skończyłeś mówić, tym lepiej.
Zmiana intonacji głosu też jest ważna. Oto przykłady:
- W poprzedniej pracy byliśmy dla siebie jak rodzina --- z mafii.
- Nikt nie przeżył --- tego, co ja.
- Chciałby wyjechać do jakiegoś ekskluzywnego , estetycznego, wyrafinowanego miejsca i tam patrzeć godzinami --- na swój telefon.
- Muszę obsługiwać się sam. Bo do ostatniej dziewczyny wysłałem tyle romantycznych sms - ów i tak bardzo chciałem udowodnić jaknormalny jestem,że się nie udało.
- Wszystko mnie dręczy, drażni i denerwuje --- a zwłaszcza --- mój sąsiad z góry ---i jego słabe wi-fi--- nie mogę ściągać pornografii.