Pytania od publiczności. Przyszedł ten czas. Wiele razy jako prelegent na prezentacjach programistycznych musiałem się zmierzyć z tym problemem. Moja pierwsza sesja pytań od publiczności zaczynała się od wielkiego stresu i wielkiego krzyku w mojej głowie "O nie. O nie. O nie, teraz będą kwestionować moje każde słowo. Będą chcieli mnie testować". A gdy sesja pytań się kończyła czułem ulgę, że nikt nie miał niewygodnych pytań. Zadawałem sobie pytanie, czy tak zawsze musi być? W końcu moje nerwowe zachowanie, nawet jeśli staram się je ukryć pokazuje mój brak szacunku do tych ludzi. Fakt są tacy, którzy mogą celowo zadawać ci niewygodne pytania, ale też są osoby, które chcą uzyskać twoją pomoc.
Pytania od publiczności nie są łatwe do przełknięcia. Czujesz ten ciężar spojrzeń ich oczu i skanujesz sobie w głowie całą prezentację, czy przepadkiem nie popełniłeś gdzieś błędu. Bo zaraz te bestie rzucą się na ciebie.
Takie przynajmniej były moje początki. Kiedyś się cieszyłem, że ludzie nie zadają mi pytań, a teraz to mnie martwi.
Nie ma idealnej prezentacji, która by usatysfakcjonowała każdego widza.
Pytania od publiczności są ważne. Tutaj ostatecznie cementujesz swoją więź ze słuchaczami.
Stworzyłem więc 11 zasad, które pomogły mi, a teraz pomogą ci lepiej obsługiwać tę część prezentacji.
1 : Zmień nastawienie. Ludzie nie są źli.
Pierwsze, co musiałem zrobić, to zmienić swoje nastawienie do osób, które zadają mi pytania, jak i nie do całej publiczności.
W mojej głowie to były bestie, które chciały mnie zjeść. One nie przyszły słuchać mojej prezentacji. One chciały znaleźć moje wady i je uwypuklić.
Dlaczego jednak ludzie przyszli na twoją prelekcję? Ludzie z natury nie są źli i trudno sobie wyobrazić, aby tyle osób przyszło dokładnie w takim celu - z nienawiści.
Kto wysiedziałby całą prezentacja, po to, tylko aby ci zadać złe pytania. Może się zdarzyć, że na sali będzie taka osoba, ale to nigdy nie będzie cała publiczność.
Sesja pytań i odpowiedzi to specjalna forma relacji pomiędzy tobą a widzem.
Nie ma czego się bać. Ludzie przyszli cię wysłuchać i teraz chcą się dowiedzieć czegoś więcej na temat przeprowadzonej prelekcji.
Wyprostuj się i...
2: Daj odpowiedni czas by przywitać pytania
Pytania są jak poniedziałki to już wiemy. Nie każdy je lubi. Jest to jednak jak poniedziałek 1/7 część twojej prezentacji.
Jeśli to kontrolujesz najlepiej przywitaj pytania na końcu swojej prezentacji. Wyznacz też odpowiedni czas odpowiedzi na pytania.
Jeśli twoja mowa ma 30-40 minut, to czas na pytania powinien wynosić 10 minut.
Jeśli twoja mowa miała 15-25 minut, to czas na pytania powinien wynosić 5 minut.
Oczywiście nie jest to jakaś żelazna zasada. Jeśli twój temat jest ciekawy, albo wiesz, że poruszy twoją publiczność emocjonalnie, to wiesz, że będzie dużo pytań.
Dużo pytań oznacza, że trzeba przeznaczyć dużo czasu na udzielanie odpowiedzi.
Niestety jak tak patrzę na prelekcje programistyczne to najczęściej sesja odpowiedzi na pytania jest przesuwana do granicy długości prezentacji. Co daje wymówkę mówcy, by usłyszeć tylko 1 albo 2 pytania, bo nie ma już czasu.
Nie mamy czasu na pytania.
Bo na godzinną prezentację mamy tylko 2 minuty na pytania. Co dla niektórych osób może wydać się celowym zabiegiem.
To jest ucieczka, jak i brak szacunku do czasu twojej publiczności.
Ostatecznie, jeśli rzeczywiście nie ma czasu na pytania, to zawsze możesz zaprosić inne osoby do dyskusji poza salą i tam zrobić sesję pytań. Niestety, ponieważ ta czynność wymaga większego wysiłku od widzów nie oczekuj, że dużo osób do ciebie przyjdzie.
3: Wyprzedź pytania od publiczności i ich oczekuj
Jest możliwe, że poznasz pytania od publiczności, zanim one w ogóle padną.
Mając już gotową prezentację, pomyśl, jakie ty byś zadał pytania, gdybyś zobaczył taką prezentację. Jakie mogą być inne pytania.
Spisz je. Zastanów się czy możesz poprawić prezentację w stosunku do tych pytań. Jeśli odpowiedź brzmi nie, to przygotuj się do odpowiedzi na te pytania, bo mogą one paść od publiczności.
Jeśli w trakcie prowadzenia prezentacji zrobiłeś błąd, to możesz się spodziewać, że padnie na ten temat pytanie. Nie panikuj, jeśli tak będzie. Przyznaj się do błędu i popraw samego siebie.
Przed swoją prezentacją też możesz popytać ludzi o czym by chcieli usłyszeć na twojej prezentacji. Jeśli ich odpowiedzi wykraczają poza obszar tego, co masz pokazać możesz się przygotować, że padanie takie pytanie.
4: Słuchaj aktywnie
Skoro już ktoś zadaje ci pytanie, to wysłuchaj go aktywnie.
Nie przerywaj tej osobie. Skup się na tym, co masz za chwilę powiedzieć.
To nie jest wyścig. Jeśli po skończonym pytaniu musisz się zastanowić od 3 do 5 sekund, to też nie ma w tym dużego problemu. Bo inne osoby na sali też analizują pytanie.
Poczekaj, aż ta osoba skończy mówić. Nie spiesz się i skup swoje myśli tylko w jednym celu. W celu odpowiedzi na pytanie.
Jeśli osoba mówi zbyt cicho, albo bez mikrofonu powiedz by powtórzyła pytanie. Jeśli nie usłyszałeś jakiegoś wyrazu, to go nie zgaduj tylko się upewnij.
5: Upewnij się, że wszyscy usłyszeli te pytanie
Na sesji pytań często mikrofon krąży. Ludzie mogą zadawać pytania nawet bez mikrofonu, bo jeszcze nie dotarł do tej osoby. Być może ta osoba trzyma źle mikrofon, a może nie jest świadoma tego, że jest on wyłączony.
Dodatkowo na sali jest hałas, bo być może ludzie rozmawiają między sobą.
W takiej chwili warto po prostu powtórzyć zadane przez widza pytanie.
6: Nigdy nie blefuj w odpowiedzi. Lepiej powiedzieć nie wiem.
Byłem w takiej sytuacji, gdy nie znałem odpowiedzi na pytanie.
Pojawiła się wtedy myśl, gdy powiem "nie wiem" to wyjdę na osobę niekompetentną, ale przecież mogę blefować.
Tak też zrobiłem.
Osoba pytająca była zadowolona. A ja cieszyłem się jak dziecko, ponieważ wyszedłem na osobę, która wie o czym mówi.
Potem jednak się przeraziłem tego, że blef zadziałał, co wcale nie znaczy, że cała sala to kupiła. A ja nie mam narzędzi, by sprawdzić czy tak rzeczywiście jest.
Utrata zaufania jest zbyt dużym kosztem, aby ryzykować blefem, albo kłamstwem.
Lepiej jest powiedzieć - nie wiem.
7: Zabieraj monopol na pytania od jednej osoby
Istnieją osoby na sali, które uwielbiają fakt, że mają swoje pięć sekund na scenie. Wszyscy patrzą jak ta osoba mówi i jakie zadaje pytania.
Istnieje w tym pewien problem. Taka osoba, ponieważ tak bardzo cieszy się tym uczuciem, będzie starła się zadać więcej pytań.
Aby uniknąć lawiny wielokrotnych pytań oraz poczucia, że jest to jakiś konkurs, kto szybciej podniesie dłoń, by dostać parę sekund magii na scenie - trzeba zabierać monopol na pytania takim osobom.
Jedno pytanie na osobę.
Dzięki temu nikt nie poczuje, że został oszukany, bo dostał mniej czasu lub nie skorzystał z tego, że może zadawać wiele pytań.
Jedno pytanie na osobę.
Warto zaznaczyć tę zasadę na samym początku prowadzonych pytań.
8: Zawsze pokaż szacunek
Ludzie są różni. Być może osoba, która zadaje ci to pytanie jest tak nieśmiała, że zadanie pytanie kosztowało ją dużą energii. A teraz się boi, że "pytanie", które ci zadała może zostać wyśmiane.
Jakiekolwiek pytanie by nie padło staraj się okazać jak największy szacunek tej osobie.
Dlatego czasem na sesjach możesz zaczynać swoją odpowiedź od słów:
- A to dobre pytanie
- Wspaniałe pytanie
- Dziękuje, że zadałeś mi to pytanie
- Skąd przyjechałeś...A to duży kawał drogi..
Tak określasz, że szanujesz osobę i jej pytanie. Dodatkowo dałeś sobie też trochę więcej czasu na odpowiedź.
Okazuj zawsze szacunek.
Nie pękaj, nie bekaj i nie mów "A co to za idiotyczne pytanie".
Okazuj zawsze szacunek.
9: Blokuj hałas. Czy to jest pytanie?
Na sali może być osoba, która w trakcie sesji nie będzie ci zadawała pytania, tylko będzie opowiadała swoją historię życia, kim ona jest i dlaczego ci zaraz pytanie zada.
Nie ma z tym takiego dużego problemu, jeśli nie trwa to dość długo.
Jeśli osoba po prostu chce cię w ten sposób chwalić i trwa to już zbyt długo, to "podziękuj" i spytaj "a jakie jest pytanie".
Co innego, jeśli dana osoba przez taki monolog chce okazać swoją nienawiść.
Nie zniżaj się do stopnia tej osoby i spokojnie spytaj czy ta "opinia" to było pytanie"
Spójrz na reakcję sali i potem powiedz "poproszę o prawdziwe pytanie od następnej osoby".
A co jeśli pytanie i odpowiedź przeradza się w dialog z tą osobą?
Już nieważne czy ten dialog jest dobry, czy negatywny powiedź tej osobie, że zawsze możecie podyskutować po prezentacji.
10 : Jeśli nikt nie zadaje ci pytań. To wtedy?
Nie robisz nic.
Bo jeśli ludzie nie zadają ci pytań, to być może jest to sygnał, że coś zrobiłeś źle, ale tego się nie dowiesz.
Bo niezainteresowanie tematem może być pokazane poprzez ciszę.
Spójrz jednak na to z innej strony.
Być może tak bardzo wyczerpałeś materiał i twoje przesłanie było tak jasne, że ludzie nie mają do ciebie pytań.
W takich chwilach po prezentacji warto zapytać ludzi o informację zwrotną i się przekonać, czy rzeczywiście tak jest, a nie zgadywać.
11: Ludzie kochają perfekcyjną nie perfekcyjność.
Strach przed utratą autorytetu zawsze jest.
Nie nastawiaj się jednak negatywnie i zapamiętaj tę ostatnią zasadę. Cokolwiek by nie było ludzie kochają perfekcyjną osobę nie perfekcyjność.
A teraz, zanim skończę czy są jakieś pytania?